Wystawa stała: Kultura Mazowsza w ludowej wizji świata

Mieszcząca się w zabytkowym Spichlerzu na szczycie wiślanej skarpy ekspozycja prezentuje siedem regionów etnograficznych: od Starego Mazowsza, poprzez Kurpie, Puszczę Zieloną i Białą, Łowickie, Gąbińskie, Rawskie i Kołbielskie. Poszczególne regiony charakteryzują inny strój, tkaniny, ceramika, plecionki oraz elementy w szczególny sposób wyróżniające dany obszar (np. gąbińskie skrzynie czy kurpiowskie krzesła jankowskie). Tłem dla strojów są kolaże z archiwalnych fotografii.
Na trzecim piętrze znajduje się ekspozycja poświęcona najbliższemu regionowi Płocka – Staremu Mazowszu. W wydzielonych aneksach oglądamy elementy stroju, przykłady twórczości ludowej (szczególnie wiele rzeźb pochodzi z tzw. sierpeckiego ośrodka rzeźby ludowej), wyroby plecionkarskie, garncarskie (m.in. garnki z pracowni, która znajdowała się w Parowie) i kowalskie. Możemy przekonać się, czym zajmowali się mieszkańcy położonych nad Wisłą miejscowości (rybacy, piaskarze, żwirnicy, przewoźnicy), jak mieszkali, w co wierzyli. Wiedzę na temat regionów poszerzymy korzystając z dostępnej na stanowisku interaktywnym aplikacji Mapa Mazowsza. Tam dowiemy się więcej np. o sanktuariach w Skępem czy Sierpcu.  Przy chacie usiądziemy, by posłuchać pieśni o Matce Boskiej Studziannej, Łazarzu, duszach, Świętym Antonim i Sądzie Ostatecznym, w wykonaniu Kai i Janusza Prusinowskich. Warto zwrócić uwagę na historię duetu cyrkowego Razików, który dawał przedstawienia w małych miejscowościach na Mazowszu.
Drugą obok ścieżki regionalnej narracji wystawy jest ludowa wizja świata, zobrazowana poprzez doroczne i rodzinne obrzędy. Przyjrzenie się im pozwala zrozumieć, w jaki sposób nasi dziadkowie i pradziadkowie czerpiący wiedzę z bezpośredniej obserwacji, doświadczania przedmiotów, zjawisk i przyrody, postrzegali swoją rolę w Kosmosie. Ekspozycja podkreśla przełomowe momenty w życiu: narodziny, ślub, śmierć. W kole roku obrzędowego zostały zaprezentowane najważniejsze święta związane z letnim lub zimowym przesileniem słońca.
Ludowe postrzeganie świata stało się inspiracją do podziału wystawy na trzy zasadnicze części odpowiadające trzem kondygnacjom budynku. Na poddaszu jest strefa niebiańska symbolizująca zaświaty. Strefa ziemska to dom i jego zabezpiecznie przed „złem”. Strefa podziemna to wybrażenie piekła (drugie piętro, część centralna) z diabłem wyrzeźbionym przez Ryszarda Rabeszkę.
Elementem wspólnym poszczególnych kondygnacji jest ogromne drzewo życia. To symbol środka świata, miejsce łączności pomiędzy sferą podziemną (korzenie) a niebiańską (korona). Związany z drzewem kult pozostawił liczne ślady w kulturze ludowej m.in. w obrzędach i w zdobnictwie.
Z myślą o najmłodszych zwiedzających powstała strefa zabaw wyposażona m.in. w drewniane zabawki, które można dotykać. Grupy szkolne i przedszkolne Spichlerz zaprasza na warsztaty robienia tradycyjnych ozdób z opłatka czyli światów.

Gdzie? Ul. Kazimierza Wielkiego 11b, Płock

Kiedy? Wystawę zwiedzać można od wtorku do niedzieli, w okresie letnim od godz. 10.00 do 17.00, w okresie zimowym od 10.00 do 16.00 (ostatnie wejście – 45 minut przed zamknięciem).

Za ile? Bilet normlany 5 zł, ulgowy 3 zł