Instytut Historii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Wyższe Seminarium Duchowne w Płocku oraz Muzeum Mazowieckie w Płocku zapraszają do udziału w wyjątkowej konferencji poświęconej średniowiecznym dziejom diecezji płockiej — zapisanym w bezcennych rękopisach i kodeksach liturgicznych.
Celem konferencji jest przybliżenie historii pierwszych wieków istnienia diecezji, od XI do XV wieku, poprzez analizę i prezentację rękopisów przechowywanych w Archiwum Diecezjalnym oraz w polskich i zagranicznych zbiorach. To spotkanie nauki, historii i kultury, które pozwala lepiej zrozumieć duchowe i artystyczne dziedzictwo Mazowsza.
Wydarzenie towarzyszy obchodom 950-lecia diecezji płockiej, a jego częścią jest prezentacja opracowania i wydania wyjątkowych kodeksów – Pontyfikału Płockiego II, Pontyfikału Płockiego III i Pontyfikału Czerwińskiego, przygotowanych do druku dzięki wsparciu Samorządu Województwa Mazowieckiego.
Podczas konferencji zaprezentowane zostaną wyniki badań nad rękopisami, które zachowały się mimo burz dziejowych — od Złotego Kodeksu Pułtuskiego z XI wieku, przez Biblię Płocką, aż po Pontyfikał Czerwiński z 1488 roku, przechowywany dziś w bibliotece Uniwersytetu Harvarda.
Towarzysząca wydarzeniu wystawa w Muzeum Diecezjalnym w Płocku umożliwi zobaczenie oryginałów i faksymile tych cennych kodeksów, w tym także kopii odkrytego niedawno w Watykanie Listu papieża Grzegorza VII do księcia Bolesława Śmiałego z 1075 r. — dokumentu, który prawdopodobnie stał się podstawą erygowania Diecezji Płockiej.
Organizatorzy
• Instytut Historii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Muzeum Mazowieckie w Płocku (wydawca opracowań Pontyfikałów II i III)
• Wyższe Seminarium Duchowne w Płocku
Patronat Honorowy
Biskup Płocki Szymon Stułkowski
Marszałek Województwa Mazowieckiego Adam Struzik
Program Konferencji
Data i miejsce
27 listopada 2025 r.
Wyższe Seminarium Duchowne w Płocku
ul. Antoniego Juliana Nowowiejskiego 2, 09-400 Płock
8.00
Msza Święta pod przewodnictwem Biskupa Płockiego Szymona Stułkowskiego
Kaplica Wyższego Seminarium Duchownego w Płocku
Sesja przedpołudniowa – Sala Biskupów, WSD w Płocku
9.45 – rozpoczęcie obrad
• Powitanie i słowo wstępne:
Bp Szymon Stułkowski, Biskup Płocki
Adam Struzik, Marszałek Województwa Mazowieckiego
Leonard Sobieraj, Dyrektor Muzeum Mazowieckiego w Płocku
• Wprowadzenie w tematykę konferencji:
ks. prof. dr hab. Leszek Misiarczyk, UKSW
10.00
Diecezja Płocka i jej powstanie. List papieża Grzegorza VII z 20 kwietnia 1075 roku do księcia Bolesława Śmiałego – analiza filologiczna i historyczna tekstu
ks. dr hab. Waldemar Turek, Sekretariat Stanu Stolicy Apostolskiej, Pontificia Università Salesiana, Rzym
10.30
Liturgia w Diecezji Płockiej w epoce średniowiecza
ks. dr hab. Daniel Brzeziński, prof. UMK w Toruniu
11.00
Wybrane płockie rękopisy średniowieczne w kontekście technologicznym i konserwatorskim
dr hab. Weronika Liszewska, prof. ASP w Warszawie
11.30
Wybrane płockie rękopisy średniowieczne w kontekście kodykologicznym
dr Jacek Tomaszewski, Polski Instytut Studiów nad Sztuką Świata
12.00–12.45
Dyskusja
13.00
Przerwa obiadowa
14.00–15.00
Zwiedzanie wystawy płockich rękopisów w Muzeum Diecezjalnym w Płocku (w tym m.in. faksymile Listu papieża Grzegorza VII do Bolesława Śmiałego z 1075 r., Złotego Kodeksu Pułtuskiego i Pontyfikału Czerwińskiego)
Sesja popołudniowa – WSD w Płocku
15.30
Warstwa muzyczna płockich kodeksów od XII do XV wieku
prof. dr hab. Czesław Grajewski, UKSW
16.00
Proweniencja tekstów i obrzędów liturgicznych w Pontyfikałach Płockich I, II i III oraz w Ordinale-Pontificale Czerwińskim
ks. prof. dr hab. Waldemar Pałęcki, KUL
16.30
Pochodzenie tekstu płockich pontyfikałów
ks. prof. dr hab. Leszek Misiarczyk, UKSW
17.00
Przekłady płockich rękopisów liturgicznych – studium przypadku
ks. dr Bartosz Leszkiewicz, WSD w Płocku, Archiwum Diecezji Płockiej
17.30–18.00
Dyskusja i zakończenie konferencji
Wystawa towarzysząca
W Muzeum Diecezjalnym w Płocku zaprezentowane zostaną oryginały i faksymile najcenniejszych rękopisów, w tym: Biblii Płockiej, Pontyfikałów Płockich, Ewangeliarza księżnej Anastazji, Perykop Ewangelicznych oraz niedawno odkrytego Listu papieża Grzegorza VII z 1075 roku.