Ogólnopolska konferencja „W poszukiwaniu naszych korzeni. Piastowski Płock” już za nami

Sobota, 10 maja 2025 roku była niezwykle ważnym dniem dla naszego muzeum, płockiej diecezji, Płocka i wszystkich, którzy interesują się polską historią i piastowską tradycją.

Tego dnia szacowne oraz niezwykle wiekowe instytucje – Diecezja Płocka, która w tym roku kończy 950 lat, Muzeum Mazowieckie w Płocku oraz Towarzystwo Naukowe Płockie zorganizowały ogólnopolską konferencję naukową „W poszukiwaniu naszych korzeni. Piastowski Płock”. Jej celem było przedstawienie stanu badań nad dynastią Piastów, w tym nad największą nekropolią piastowską, która znajduje się w płockiej katedrze.

Badania te, realizowane w ramach projektu „Dynastia i społeczeństwo państwa Piastów w świetle zintegrowanych badań historycznych, antropologicznych i genomicznych”, prowadził kierowany przez Marka Figlerowicza zespół biologów, archeologów i historyków skupiony przy Instytucie Chemii Bioorganicznej Polskiej Akademii Nauk oraz na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Sobotnia konferencją rozpoczęła się od złożenia kwiatów na sarkofagu w Kaplicy Królewskiej w katedrze. Potem, w opactwie pobenedyktyńskim przemówienia okolicznościowe wygłosili bp dr Szymon Stułkowski, Biskup Płocki, Leonard Sobieraj, dyrektor Muzeum Mazowieckiego w Płocku i prof. SWPW dr hab. Zbigniew Kruszewski, prezes Towarzystwa Naukowego Płockiego.

Kolejnym punktem programu były referaty czworga znamienitych badaczy.

Prof. dr hab. Hanna Kóčka-Krenz omówiła początki państwa Piastów w świetle źródeł pisanych i badań archeologicznych, poczynając od dokumentu zwanego „Dagome iudex”, a opisującego granice władztwa Mieszka I. Szczególny nacisk pani profesor położyła na omówienie głównych siedzib wczesnopiastowskich, jak Gniezno, Ostrów Legnicki i Poznań.

Prof. PANS dr hab. Leszek Zygner skupił się NATOMIAST na dziejach wczesnośredniowiecznego Płocka i jego roli w państwie Piastów oraz w kontekście powstania tu biskupstwa. Omówiono zatem wyniki badań archeologicznych, prowadzonych w Płocku od II połowy XX w. po czasy współczesne, interpretując je w zestawieniu ze źródłami pisanymi. Poruszona została też kwestia założenia sakralnego w Kałdusie, jako niezrealizowanego ośrodka biskupstwa z początku XI w., i jego miejsca w polskiej organizacji kościelnej.

„Społeczeństwo państwa Piastów – historia odczytana z DNA” – tym tematem zajęła się prof. ICHB PAN dr hab. Luiza Handschuh. Opowiadała ona o wieloletnich badaniach prowadzonych pod kierunkiem prof. Figlerowicza oraz ich wynikach. Analizy objęły 474 osoby pochowane na 27 cmentarzyskach. Dla 197 z nich zdołano uzyskać dane całogenomowe. Rezultaty wskazują, że do ukształtowania się struktury genetycznej mieszkańców państwa Piastów, nie była konieczna żadna dodatkowa migracja mająca miejsce po V wieku n.e. Przedstawione wyniki są zatem zgodne z hipotezą zakładającą genetyczną kontynuację w pierwszym tysiącleciu n.e. na obszarze środkowo-wschodniej Europy. Naukowcy na podstawie analiz DNA ustalili także, że większość naszych przodków – mieszkańców państwa Piastów – miało jasne włosy i niebieskie oczy.

Czwartym i najbardziej wyczekiwanym wystąpieniem był referat prof. Marka Figlerowicza „Płock – największa nekropolia piastowska”. W 2019 roku profesor i jego zespół pobrali do badań DNA próbki ze szczątków pochowanych w Kaplicy Królewskiej, jak również w znajdującej się poniżej krypcie płockiej bazyliki. Według przekazów historycznych to właśnie tam pochowani są Bolesław Krzywousty, Władysław Herman i kilkunastu innych przedstawicieli piastowskiego rodu. Na sobotniej konferencji okazało się, że… jest właśnie tak, jak podaje nasza wielowiekowa tradycja!
„Nie ma wątpliwości, że szczątki pochowane w katedrze w Płocku są szczątkami Piastów” – podkreślił prof. Figlerowicz.

Datowanie metodą C14 wykazało, że „pasują one idealnie” do okresu wskazywanego w źródłach historycznych, czyli od około 1100 r. do około 1495 r. „To jest dokładnie czas, kiedy Piastowie tutaj byli, kiedy byli tutaj chowani” – dodawał profesor.

Badania antropologiczne potwierdziły znany z przekazów historycznych wiek osób w chwili ich śmierci, natomiast badania DNA wykazały „relacje, jakie powinniśmy obserwować pomiędzy członkami jednej rodziny”. „Ku naszemu zadowoleniu wyszło, że rzeczywiście co najmniej w kilku przypadkach istnieje pokrewieństwo” – dodał prof. Figlerowicz.

Szczegóły badań największej polskiej nekropolii piastowskiej w płockiej katedrze umieszczone będą w wydawnictwie opisującym cały projekt badawczy. Publikacja niebawem.